Feromon

Feromon, yani “pheromone” nedir?

Feromon özetle aynı türden canlıların birbirlerine mesaj iletirken kullandıkları bir kimyasaldır. Uyarı, tad alma, sex feromonları gibi birsürü de çeşidi vardır. Böceklerde kimyasal tarım ilacı yapmakta kullanılır, kendileri bitkilerin üzerine yumurtalarını bırakmasın diye. Memelilerde ve sürüngenlede ise feromonlar vomeronasal organda, yani ağız ve burun bölgesinin arasında bulunan yerde saptanmışlar.
Feromonlar iletişimde kullanılan kokudur basitçe. Örneğin dişi güve erkeğini kilometrelerce uzaktan salgıladığı feromon ile ayartırmış. Kraliçe arılar ise kovandaki arıların çalışmalarını ve üremelerini düzenlemek için feromona başvururmuş.

Gelelim işin can alıcı noktasına, insanlarda bu feromon nasıl işler? Okuyanlar bilirler –Tom Robbins’in Parfümün Dansı adlı güzide eserini. Star Wars da da dişi orionlar vardır ki erkeklerin reddemeyeceği kokular salgılarlar. Feromondan Roald Dahl da Kancık adlı kitabında bahseder, yani feromonun bulunduğu bir parfüm üretme tasarılarından ki erkek ve dişi karşı koyamasın.

İnsanlarda feromonlar salgı bezlerinde üretilirler. Bu bezler ergenlik çağına gelindiğinde aktif olurlar. Bu da çoğu insanın ilk o yaşlarda karşı cinsi neden cekici buldugunu açıklar. Feromonlar ayrıca insanlarda “kimya” uyuşmasına da yardımcı olur, birini ilk gördüğünğz anda tiksindiğiniz ya da kanınızın ısındığı anları bir düşünün. Hepsinin sorumlusu feromondur sevgili feromon tutsakları.

Sırası gelmişken bir feromon çeşidi olan androstenone dan bahsedelim. Androstenone memelilerde bulunan ilk feromonmuş. İlk olarak yüksek oranda erkek domuzun tükrüğünde bulunmuş, çiftleşmek isteyen dişi domuz tarafından koklandığında, dişi domuz erkeğin de çiftleşmek istediğini anlarmış sayesinde. İnsanlarda ise androstenone, sexe davet feromonu olarak bilinirmiş.

Şimdi parfümcüler bu feromonun peşine düşmüşler, sentetik olanlarını da üretmeye çalışmaktalarmış. Feromona ait bir sürü dedikodu dolaşmakta ortalıkta, ben ileteyim, siz inanıp inanmamaya kendiniz karar verin. Feromon yumurtlama doneminde kadınlarda salgılanırmış ki erkekleri cezbetmeleri de en cok bu doneme rastlarmış. İnsanda terde bol miktarda bulunurmuş. Aman ha terliyorum, kirleniyorum, feromonum artıyor, yavrular peşime düşecek diye heyecanlanmayın, güzel kokmakla pis kokmak arasındaki ince sınırı pek aşmayın.

Ben susayım artık feromonlarınız konuşsun, hepinize bol fermonlu günler diliyorum.